Gospodarstwo doświadczalne Amazone w Wambergen

Historia gospodarstwa doświadczalnego w Wambergen

Gospodarstwa typu meyerhof (major domus) powstawały jeszcze w czasach Franków jako osady i obiekty gospodarcze. Ich historia naprawdę liczy aż tysiąc lat. Zanim Karol Wielki w 778 roku rozpoczął swoją kampanię w Hiszpanii, polecił wznieść osady we wszystkich znaczących miejscach Saksonii. Rozmieścił w nich swoich zarządców, których zadaniem było utrzymanie spokoju i porządku w okolicy. Zarządców, którzy w ten sposób utwierdzali władzę cesarza, nazywano „meyer” lub „meier”. Dwory, na których mieszkali, wzięły swoją nazwę od tego tytułu. Do końca XVIII w. prawo zarządców przekształciło się w powszechne prawo do dzierżawy. Gospodarstwa typu meyerhof stały się dzierżawionymi folwarkami.

Pierwsza wzmianka o obecnym gospodarstwie doświadczalnym Amazone w Wambergen pojawiła się 1350 r., kiedy majątek był lennem biskupa Osnabrück. Gospodarstwo przekazano wówczas jako lenno Henrianowi Eyfelderowi, pochodzącemu z mieszczańskiego rodu w Osnabrück.

Ów zespół dworski jest jednym z najstarszych majątków z gminie Hasbergen, a przed powstaniem powiatów wiejskich w XVI w. stanowił centrum przysiółka Wambergen. 

Później gospodarstwo weszło w skład majątku Leeden i należało do największych w powiecie Osnabrück. 

W 1810 roku wzniesiono budynek mieszkalno-gospodarczy. Jest to jeden z pierwszych wiejskich domów halowych, w przypadku którego zastosowano nową, zyskującą wówczas popularność formę wewnętrznej konstrukcji nośnej w połączeniu z tynkowanymi, litymi ścianami z kamienia łamanego. Budynek do dziś zachował swój ówczesny kształt.
 

W 1862 roku Johann-Heinrich Erpenbeck, emigrując do Ameryki, sprzedał odziedziczone gospodarstwo w Wambergen. Jego synowi Rudolfowi Erpenbeckowi udało się jednak je odzyskać. Od tej pory przyjął on nazwisko Meyer zu Wambergen. Tym samym założył wamberską gałąź rodziny Erpenbecków. 
W czasach współczesnych gospodarstwo Meyer zu Wambergen prowadził Alexander von Möller. Jego matka Margarete von Möller z domu Meyer zu Wambergen zmarła w 2014 roku jako ostatnia członkini rodziny Meyer zu Wambergen. 

W biegiem lat powiaty wiejskie Wambergen i Gaste połączono i utworzono z nich gminę Gaste. Obecnie Gaste stanowi część gminy Hasbergen. 
Od 140 lat znajduje się tam siedziba główna grupy Amazone. Mieszkają tam także jej właściciele, rodzina Dreyer. W 1883 roku Heinrich Dreyer założył swoją firmę „H. Dreyer Fabrik für landw. Maschinen und Geräte in Gaste, Post Hasbergen bei Osnabrück“ (H. Dreyer, fabryka maszyn i urządzeń rolniczych w Gaste, poczta Hasbergen pod Osnabrück). Heinrich przejął wówczas od swojego ojca warsztat stolarsko-kołodziejski będący własnością rodziny od trzech pokoleń. Także przodkowe Heinricha wytwarzali oprócz innych urządzeń rolniczych maszyny do czyszczenia zboża – tak zwane młynki rafowe. Już około 1780 roku, a więc sto lat przed właściwym założeniem firmy, rodzina Dreyerów dostarczyła miastu Osnabrück maszynę do oczyszczania zboża. To świadectwo historii znajduje się dziś w muzeum zakładowym i potwierdza ponad 240-letnią tradycję rodziny Dreyerów i firmy Amazone.

Gospodarka glebami w gospodarstwie Wambergen

W gospodarstwie Meyer zu Wambergen na niektórych terenach uprawiano znaną niegdyś w północnych Niemczech metodę nawożenia „plaggenwirtschaft”. Gleby zwane „plaggenesch” powstały w wyniku specjalnego gospodarowania mającego na celu poprawę jakości gruntów. W średniowieczu, około 1000 r., przyrost ludności sprawił, że konieczna stała się uprawa gleb ubogich w składniki odżywcze.

Aby zwiększyć plony i ich bezpieczeństwo, rolnicy musieli opracować nowe formy nawożenia – a nawozy mineralne jeszcze nie istniały. Zgodnie z metodą opracowaną w północno-zachodnich Niemczech niektóre tereny położone w pobliżu majątku Wambergen regularnie nawożono darnią z łąk i wrzosowisk. Darń to wycięty fragment próchnicy wraz z częściami znajdującej się na niej wegetacji. Darń pozyskiwano z dala od gospodarstwa, przez około rok stosowano jako ściółkę dla zwierząt, po czym wraz z obornikiem, liśćmi, popiołem i odpadami kuchennymi rozsiewano na polach. W okolicach Osnabrück, które obecnie są głównym obszarem występowania tego typu gleb, zaczęły one powstawać dopiero w XII i XIII wieku. W profilu gleby w majątku Wambergen dowiedziono stosowanie powyższych metod nawożenia nawet od 600 lat.

Nagły koniec tego typu gospodarki nastąpił na początku XX wieku, kiedy w związku z pojawieniem się nawozów mineralnych żmudna obróbka darni przestała być konieczna. 
 

Gospodarstwo doświadczalne w Wambergen dziś

W 2018 roku gospodarstwo Meyer zu Wambergen stało się własnością grupy Amazone i obecnie służy między innymi do organizacji imprez dla klientów przedsiębiorstwa. Ponadto grupa Amazone oraz rodzina Dreyerów prowadzą tam działalność rolniczą na powierzchni ponad 120 hektarów. Od 2020 roku wraz z Agravis Raiffeisen oraz naszą spółką siostrzaną Schmotzer Hacktechnik prowadzimy projekt Controlled Row Farming (CRF). W jego ramach odbywają się badania dotyczące nowych procedur rolniczych dotyczących upraw ze stałą rozstawą rzędów. Testy te prezentujemy wielu grupom odwiedzających z zagranicy. Naszym celem jest testowanie w gospodarstwie doświadczalnym nowoczesnych metod uprawy, ich dalsze doskonalenie oraz demonstracja. Dzięki zdobytej wiedzy chcemy oferować na całym świecie innowacyjne rozwiązania agrotechniczne dostosowane do poszczególnych miejsc. 

Nowe muzeum Amazone w gospodarstwie doświadczalnym w Wambergen

W ramach imprezy dla klientów Amazone „Dni uprawy roślin 2022” otworzyliśmy w gospodarstwie doświadczalnym Amazone w Wambergen nowe muzeum rolnictwa. Pod kierownictwem Klausa Dreyera, byłego prezesa należącego do trzeciego pokolenia założycieli firmy, muzeum zostało utworzone we wzniesionych w 1810 roku budynkach mieszkalno-gospodarczych majątku Meyer zu Wambergen. Kształcono w nich służące i parobków. Izby parobków można oglądać do dziś. Muzeum ma za zadanie przybliżyć grupom odwiedzającym Amazone historię lokalnego rolnictwa.
 
W naszym muzeum zgromadziliśmy ponad 20 historycznych maszyn rolniczych, 120 mniejszych eksponatów, a także historyczne ilustracje i zdjęcia. Klaus Dreyer przez wiele lat z pasją zbierał cenne maszyny, w głównej mierze pochodzące z własnej produkcji, oraz poddał je renowacji. Na szczególną uwagę zasługują urządzenia z początków XX wieku. Maszyny do oczyszczania zboża i sortowania ziemniaków to pierwsze produkty, które zapewniły zakładom Amazone sukces za oceanem. Najstarsza z wystawionych maszyn to kultywator Amazone „Typ Siegfried” z 1904 r. służący do uprawy ścierniska na płasko. Ponadto wśród eksponatów znajdują się też rozsiewacze walcowe oraz dwutarczowe z różnych epok, które ukazują olbrzymi postęp technologiczny, jaki dokonał się w tym segmencie. W 1958 r. firma Amazone wprowadziła na rynek pierwszy trzypunktowy dwutarczowy rozsiewacz odśrodkowy, na którym wzorowane były później prawie wszystkie rozsiewacze nawozów na świecie. Oprócz tego można obejrzeć wyprodukowany w 1969 roku opryskiwacz polowy typu S300 ze zbiornikiem z tworzywa sztucznego własnej produkcji, za sprawą którego firma Amazone wkroczyła do nowej branży. Wśród siewników z lat od 50. do 80. znajduje się legendarny model D4, który w krótkim czasie zapewnił przedsiębiorstwu wiodącą pozycję również na tym obszarze. Siewnik ten w połączeniu z broną wahadłową (rok budowy 1963) tworzy pierwszy na świecie nowoczesny agregat uprawowo-siewny. Opracował go ówczesny kierownik zakładu w Hude, dr Franz Große Scharmann. 

W połączeniu z obecnymi obszarami doświadczalnymi, które uprawiamy za pomocą nowoczesnych, zaawansowanych technologicznie maszyn rolniczych, widać wyraźnie, jak wielki postęp dokonał się w agrotechnice w minionych dekadach.